این مسابقات که رئال مادرید از اسپانیا با ۹ بار قهرمانی در آن پرافتخارترین تیم به شمار میرود در چند مرحله انجام میشود و زمان شروع آن اواسط ماه جولای با سه دور مسابقات مقدماتی است. ۱۶ تیم برتر مراحل مقدماتی به ۱۶ تیم دیگر که قبلا برای دور نهایی انتخاب شدهاند میپیوندد و مرحله گروهی جام باشگاههای اروپا شروع میشود. پس از مرحله گروهی ۸ تیم برتر و هشت تیم دوم گروههای هشتگانه مرحله حذفی مسابقات را برگزار میکنند.
در این مرحله هر تیم یک بار در زمین خود و یک بار در زمین تیم حریف به میدان خواهد رفت. در صورت تساوی در تعداد گلهای زده شده در دو دیدار رفت و برگشت گل زده در خانه حریف تعیین کننده قهرمان خواهد بود. اگر در تعداد گلهای زده در خانه حریف هم دو تیم مساوی باشند دو وقت اضافه تیم برنده را مشخص خواهند کرد. در صورت تساوی در این دو وقت اضافه هم پنالتی برنده بازی را مشخص خواهد کرد.
تنها فینال لیگ قهرمان اروپا که در ماه مه برگزاری میشود یک استثنا به شمار میرود: فینال تنها یک بار در یک ورزشگاه که از دو سال قبل مشخص شده است برگزار خواهد شد.
تاریخچه
این مسابقات در سال ۱۹۵۵ با پیشنهاد یک روزنامهنگار فرانسوی اکیپ، گابریل آْنوت پایهگذاری شد. در ابتدا شیوه برگزاری این مسابقات که جام اروپا نام داشت این گونه بود که تیمهای برتر مسابقات باشگاهی کشورهای اروپایی در دو گروه با هم به رقابت میپرداختند. این مسابقات تا سال ۱۹۹۲ با همین نام ادامه داشت اما در این سال نام آن به لیگ قهرمانان اروپا (uefa champions league) تغییر داده شد. شیوه برگزاری آن هم در سال ۱۹۹۷ تغییر داده شد و علاوه بر تیمهای اول لیگهای داخلی اروپایی، تیمهای دوم و سوم و چهارم برخی لیگها هم در مسابقات شرکت کردند.
در سیستم جدید گزینش یوفا تیمی که در لیگ اسپانیا دوم شود با تیمی که در لیگ کشوری همچون لهستان قهرمان شود تفاوتهایی دارد. در این سیستم تیم دوم لالیگا اولویت بیشتری برای شرکت مستقیم در مرحله گروهی لیگقهرمانان دارد. در سیستم جدید تیمهای برتر لیگهای قدرتمند اروپایی که در کشور خود جایگاه اول را کسب نکردهاند نیازی ندارند در مرحله مقدماتی شرکت کنند اما تیمهای اول لیگهای ضعیفتر باید در مرحله مقدماتی پیش از مرحله گروهی شرکت کنند.
قهرمان اروپا در سالهای ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ در دیداری سنتی با قهرمان کوپا لیبرتادورس (لیگ باشگاهی کشورهای آمریکای جنوبی) جام بینالمللی را برگزار میکردند. در این سال اما فیفا جام باشگاههای جهان را برگزار کرد و قهرمان اروپا یکی از شرکتکنندگان این جام است که با قهرمانان دیگر قارهها به رقابت خواهد پرداخت.
سیستم گزینش تیمها
تمامی کشورهای عضو اتحادیه فوتبال اروپا (به جز لیختناشتاین که لیگ ندارد) میتوانند تیمهای اول، و در برخی کشورها تیمهای دوم، سوم و چهارم خود را در لیگ قهرمانان اروپا شرکت دهند. تعداد تیمهایی که از یک کشور در لیگ قهرمانان اروپا شرکت داده میشود به جایگاه آنها در ردهبندی بهترین لیگهای اروپایی در رنکینگ اتحادیه اروپا بستگی دارد:
- لیگهای اول تا سوم ۴ تیم
- لیگهای چهارم تا ششم ۳ تیم
- لیگهای هفتم تا پانزدهم ۲ تیم
- لیگ های ۱۶ و پایینتر ۱ تیم
ردهبندی لیگها همچنین مرحلهای که تیمهای آنها باید در لیگ قهرمانان مسابقات خود را شروع کنند مشخص میکند. برای نمونه سه لیگ برتر دو جایگاه ثابت در مرحله گروهی دارند (برای تیمهای اول و دوم) و دو جایگاه در مرحله مقداتی (برای تیمهای سوم و چهارم)، جایی که تیمهای اول لیگهای درجه ۴ کار خود را شروع میکنند. ۹ لیگ برتر رنکینگ اتحادیه اروپا حداقل یک جایگاه اتوماتیک در مرحله گروهی دارند. این شیوه گزینش تیمها البته گاهی چندان هم منطقی به نظر نمیرسد برای نمونه در فصل ۲۰۰۵-۲۰۰۴ لویرپول قهرمان اروپا شد اما فصل بعد در لیگ برتر انگلیس نتوانست در میان چهار تیم اول جایگاهی داشته باشد. در این مورد خاص به لیورپول اجازه داده شد تا در دور اول مرحله مقدماتی کار خود را شروع کند.
تیمهای بارسلونا، منچستر یونایتد و اف ث پورتو تیمهایی هستند که هر کدام با سیزده بار حضور مستقیم در مرحله گروهی رکورددار جضور مستقیم در این مرحله هسیتند اما جالب این که این از زمانی که سیستم گزینشی جدید یوفا راهاندازی شده است این سه تیم هرکدام فقط یک بار قهرمان اروپا شده اند.
جام قهرمانی
جام قهرمانی در هر فینال و در مراسم ویژهای به تیم قهرمان اهدا خواهد شد. این جام باید دو ماه قبل از برگزاری فینال بعدی به یوفا بازگردانده شود. یوفا به طور دائم به تیمهای قهرمان یک نمونه مشابه کوچک میدهد و تیمهای قهرمان این حق را دارند که خودشان نمونه مشابهی از آن بسازند. به این شرط که مشخص باشد این جام نمونه مشابه است و اندازه آن ۸۰ درصد جام اصلی لیگ قهرمانان اروپاست.
با این حال در قوانین فعلی مشخص شده است تیمی که سه بار متوالی یا ۵ بار در سالهای مختلف قهرمان شود، جام قهرمانی را برای همیشه به خانه خواهد برد.
تا به حال پنج باشگاه اروپایی از یوفا نشان افتخار و حق دائمی داشتن جام قهرمانی را دریافت کردهاند:
رئال مادرید از لالیگا که اولین بار در سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۶ پنج بار متوالی قهرمان اروپا شد و در سالهای ۱۹۶۶، ۱۹۹۸، ۲۰۰ و ۲۰۰۲ این عنوان را تکرار کرد.
آژاکس آمستردام هلند که سه بار در سالهای ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۳ قهرمان شد و در سال ۱۹۹۵ این عنوان را تکرار کرد.
بایرن مونیخ از بوندس لیگا که سه بار متوالی در سالهای ۱۹۷۴، ۱۹۷۵۴ و ۱۹۷۶ قهرمان شد و این عنوان را در سال ۲۰۰۱ تکرار کرد
آث میلان ایتالیا که در سال ۱۹۹۴ پنجمین قهرمانیاش را جشن گرفت و این عنوان را در سالهالی ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷ تکرار کرد.
لیورپول که در سالهای ۱۹۷۷، ۱۹۷۸، ۱۹۸۱، ۱۹۸۴ و ۲۰۰۵ قهرمان جام لیگ قهرمانان شده است.
فهرست کلی قهرمانان این جام:
- ۱۹۵۶ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۵۷ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۵۸ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۵۹ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۶۰ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۶۱ بنفیکا پرتغال
- ۱۹۶۲ بنفیکا پرتغال
- ۱۹۶۳ آث میلان ایتالیا
- ۱۹۶۴ اینتر میلان ایتالیا
- ۱۹۶۵ اینتر میلان ایتالیا
- ۱۹۶۶ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۶۷ سلتیک اسکاتلند
- ۱۹۶۸ منچستر یونایتد انگلیس
- ۱۹۶۹ آث میلان ایتالیا
- ۱۹۷۰ فاینورد رتردام هلند
- ۱۹۷۱ آژاکس آمستردام هلند
- ۱۹۷۲ آژاکس آمستردام هلند
- ۱۹۷۳ آژاکس آمستردام هلند
- ۱۹۷۴ بایرن مونیخ آلمان
- ۱۹۷۵ بایرن مونیخ آلمان
- ۱۹۷۶ بایرن مونیخ آلمان
- ۱۹۷۷ لیورپول انگلیس
- ۱۹۷۸ لیورپول انگلیس
- ۱۹۷۹ ناتینگهام فارست انگلیس
- ۱۹۸۰ ناتینگهام فارست انگلیس
- ۱۹۸۱ لیورپول انگلیس
- ۱۹۸۲ استون ویلا انگلیس
- ۱۹۸۳ هامبورگ آلمان
- ۱۹۸۴ لیورپول انگلیس
- ۱۹۸۵ یوونتوس ایتالیا
- ۱۹۸۶ استائو بخارست رومانی
- ۱۹۸۷ پورتو پرتغال
- ۱۹۸۸ آیندهوون هلند
- ۱۹۸۹ آث میلان ایتالیا
- ۱۹۹۰ آث میلان ایتالیا
- ۱۹۹۱ ستاره سرخ بلگراد
- ۱۹۹۲ بارسلونا اسپانیا
- ۱۹۹۳ المپیک مارسی فرانسه
- ۱۹۹۴ آث میلان ایتالیا
- ۱۹۹۵ آژاکس آمستردام هلند
- ۱۹۹۶ یوونتوس ایتالیا
- ۱۹۹۷ برو سیا دورتموند آلمان
- ۱۹۹۸ رئال مادرید اسپانیا
- ۱۹۹۹ منچستر یونایتد انگلیس
- ۲۰۰۰ رئال مادرید اسپانیا
- ۲۰۰۱ بایرن مونیخ آلمان
- ۲۰۰۲ رئال مادرید اسپانیا
- ۲۰۰۳ آث میلان ایتالیا
- ۲۰۰۴ پورتو پرتغال
- ۲۰۰۵ لیورپول انگلیس
- ۲۰۰۶ بارسلونا اسپانیا
- ۲۰۰۷ آث میلان ایتالیا
- ۲۰۰۸ منچستر یونایتد انگلیس
- ۲۰۰۹ بارسلونا اسپانیا
- ۲۰۱۰ اینترمیلان ایتالیا
- ۲۰۱۱ بارسلونا اسپانیا
- ۲۰۱۲ چلسی انگلستان
- ۲۰۱۳ بایرنمونیخ آلمان
- ۲۰۱۴ بارسلونا اسپانیا
- ۲۰۱۵ رئال مادرید اسپانیا